Donderdag krijgt ingenieur Hugo Bollen een designprijs voor zijn populaire wegwijzersysteem voor fietsroutes waarbij genummerde knooppunten het de fietser makkelijk maakt om zijn weg te vinden en een route te volgen.
De prijs, de Paul Mijksenaar Design for Function Award, wordt als prestigieus beschouwd, niet als esthetische waardering maar om zijn doeltreffendheid en succes als wayfinding systeem. Het systeem is simpel, maar daardoor juist heel effectief en toegankelijk. Elk kruispunt in fietsroutes, die op bijvoorbeeld fietskaarten worden weergegeven, heeft een nummer. In het veld staat er bij dat kruispunt een bordje met dat nummer, en de richtingen naar de volgende nummers.
Via de kaart of eenvoudiger met een lijstje met nummers fiets je van knooppunt naar knooppunt. De oriëntatie wordt voor de fietser verfijnd doordat vóór en na het knooppunt een desbetreffend bordje staat. Geen andere informatie. Richtingen krijgen geen namen of verwijzingen, alleen het netwerk van knopen wordt gebruikt. Het maken van een hele route doet de fietser zelf. Hij kan ook zo eindeloos variëren.
Interessant is dat dit een zuiver voorbeeld is van wat men in de wiskunde een graaf noemt (grafentheorie), een netwerk van punten (knopen) en de verbindingen ertussen. Als je verder alle omgeving en landschap wegdenkt, blijft alleen het (fiets)netwerk over. Als je alleen de identiteit van de knopen (in dit geval de nummers) gebruikt om een bepaalde route langs de lijnen en knopen te volgen, heb je ook geen echte kaart nodig.
Graaf met 10 punten en 13 lijnen
Grafen kun je op verschillende manieren tekenen en je kunt ze op allerlei manieren analyseren en toepassen. Voorbeeld is het Handelsreizigerprobleem. Hoe kom je één keer langs alle punten via de kortste route.
Voor de uitleg van metrolijnen (ondergronds) wordt ook vaak geen echte kaart getekend, maar alleen een abstract netwerk met knopen (stations). Hoe minder extra informatie hoe duidelijker het is.
kaart Londense metro van Harry C. Beck 1933
