Met Zelfbouw wordt bedoeld dat aspirant bewoners niet een woning afnemen (kopen) van bijvoorbeeld een bouwbedrijf, als consument op de huizenmarkt, maar zelf het initiatief nemen om een huis of woning te realiseren. Zelf de opdrachtgever zijn en zelf bepalen hoe het huis of de woning eruit ziet. Aan de productie kant staan. Consument wordt producent. Het wordt ook wel particulier opdrachtgeverschap genoemd.
Je kunt zelfbouwen op verschillende manieren. Vanaf nul beginnen en gaan bouwen op een kaal stuk bouwgrond (kavel). Of meedoen met anderen, met een eigen gezamenlijk initiatief, of met een reeds bestaand plan. Dit heet dan vaak collectief particulier opdrachtgeverschap (cpo).
Ook met een bestaand huis of gebouw kun je een eigen plan ontwikkelen. Dat betekent een (volledig) verbouwings- of herinrichtingsplan. In bepaalde gevallen wordt zo’n huis een kluswoning genoemd omdat het verouderd is (en er veel aan moet gebeuren).
Bouwen is op deze manier vaak laten bouwen. Een compleet en realiseerbaar plan maken en dat laten uitvoeren door één of meer bedrijven. Maar je kunt ook zelf echt aan de slag gaan en een woning geheel of gedeeltelijk ‘met eigen handen’ in elkaar zetten. Het materiaal niet alleen kiezen maar ook zelf aanbrengen of samen met anderen echt zelf bouwen.
Het belangrijkste bij zelfbouw is (uiteraard) de vrijheid alles of heel veel zelf te bepalen. De verschillende vormen van zelfbouw hebben ieder ook een eigen (kost)prijs. Tegenover de zeggenschap die verbonden is aan zelfbouw staat wel de eigen verantwoordelijkheid voor (belangrijke) beslissingen die in het hele proces genomen moeten worden. Het hele bouwtraject kost ook tijd en energie om het goed te organiseren.
Naast het voordeel van de eigen vrijheid kan zelfbouw ook een besparing op de totale prijs zijn in vergelijking met consument gerichte projectontwikkeling. Je kunt immers alle reguliere diensten en organisatie zelf uitvoeren en je kunt ook de bouwwerkzaamheden grotendeels zelf realiseren.
Het hele traject van idee tot en met oplevering is veelomvattend en vereist de nodige kennis en ervaring. Assistentie of advies in welke vorm dan ook is vaak welkom, als particulier doe je dit immers meestal voor het eerst en dan kan het best een heel leertraject zijn.
Als architect kennen wij het hele proces van een bouwproject goed. Wij hebben ervaring met alle kanten, stadia en stappen in het totale traject. Wij kunnen meepraten en meedenken over alle opties en te nemen beslissingen. En wij vinden het zeker leuk deel te nemen aan het ontwerpproces. Wij bedenken en tekenen graag oplossingen voor de uitgangspunten en ideeën van toekomstige bewoners.
Wij zijn zelf ook bezig met het ontwikkelen van een zelfbouwhuis voor een echte zelfbouwer. Dit huis is van hout en kan door non-professionals zonder zwaar materiaal in elkaar gezet worden. Zie NewHouse 2.0.
En wij hebben een (stedebouwkundig) plan ontwikkeld voor Centrumeiland in Amsterdam (deel van IJburg) waarin een hoofdrol is weggelegd voor zelfbouw en zelfbouwers. In WikiHouse Village wordt alles afgestemd op goedkoop zelfbouwen door particulieren, de kaveluitgifte, de infrastructuur, de voorzieningen en overige condities. Zie Plan Centrumeiland.
Links
Er is veel (algemene) informatie te vinden over zelfbouw, een reeks van onderwerpen interessant voor zelfbouwers, op: Zelfbouw in Nederland.
Voor zelfbouw in Amsterdam heeft de gemeente alle informatie hierover verzameld op: Zelfbouw afgestemd op de Amsterdamse situatie. De gemeente zegt: Zelfbouw blijkt een succesvolle manier om op kleinschalige wijze de stad te blijven ontwikkelen. Ook de stadsdelen hebben afzonderlijk pagina’s over zelfbouw, zoals Nieuw-West.
Er is ook een kaart waarop alle beschikbare zelfbouwbouwkavels van Amsterdam staan. Zie Zelfbouwkavels Amsterdam
